Beta carotene là gì? Vai trò của Beta carotene đối với sức khỏe
Beta carotene là tiền chất của vitamin A, vừa có công dụng tuyệt vời của một bản thể vitamin A, vừa sở hữu những hoạt dụng sinh học rộng rãi khác, giúp cải thiện sức khỏe một cách hiệu quả. Đừng bỏ lỡ bài viết dưới đây để cùng Journey Juice tìm hiểu rõ hơn về beta carotene và vai trò của nó đối với cơ thể con người nhé!
I. Beta carotene là gì?
Beta carotene (β-caroten) là một trong 600 carotenoit tồn tại trong tự nhiên. Theo đó, carotenoid là những chất có màu vàng, cam hoặc pha đỏ đặc trưng, được tìm thấy trong một số nguồn thực vật như: cà chua, cà rốt, bí đỏ, cam, khoai lang,…
Beta carotene được xem là tiền chất để tổng hợp vitamin A – một dưỡng chất quan trọng của cơ thể. Khi đi vào cơ thể beta carotene sẽ được chuyển hóa thành vitamin A. Tuy vậy, nó không chỉ đơn thuần thực hiện những vai trò của vitamin A đối với sức khỏe con người, mà còn sở hữu những hoạt dụng sinh học rộng rãi khác, hoàn toàn độc lập với loại vitamin này.
Chính vì beta carotene là tiền thân tốt nhất của vitamin A, nên nhiều người nhầm lẫn rằng beta carotene sẽ có trong động vật cũng như các thực phẩm có nguồn gốc từ động vật. Tuy nhiên, cần lưu ý một điều rằng, beta carotene là chất chỉ được tổng hợp từ thực vật. Vì lý do đó, đây là nguồn cung cấp vitamin A tuyệt vời cho những người ăn thuần chay.
II. Những vai trò của beta carotene với sức khỏe
1. Đối với người lớn
Beta carotene có vai trò cực kỳ quan trọng đối với sức khỏe con người. Lượng beta carotene trung bình cần nạp vào cơ thể mỗi ngày sẽ phụ thuộc vào độ tuổi và giới tính của người dùng. Một người đàn ông trưởng thành sẽ sử dụng 900 mcg/ ngày và một người phụ nữ trưởng thành sẽ dùng 700 mcg/ngày. Không nên bổ sung một lượng beta carotene vượt quá 200mg mỗi ngày vì có thể gây ra tình trạng vàng da cùng một số bệnh lý khác.
Tiền chất vitamin A này rất cần thiết cho cơ thể. Nó hoạt động như một chất chống oxy hóa, giúp hạn chế sự phát triển và loại bỏ các gốc tự do trong cơ thể, từ đó, ngăn chặn một số bệnh ung thư hữu hiệu.
Một chế độ ăn giàu beta carotene sẽ giúp da được hồng hào và sáng mịn hơn. Đồng thời, cũng bảo vệ da khỏi tác hại từ tia UV. Bên cạnh đó, beta carotene còn kết hợp với một số loại vitamin khác như vitamin C, E để tăng cường các tế bào khỏe mạnh, hỗ trợ chữa lành vết thương, tổng hợp collagen, làm chậm quá trình lão hóa ở người trưởng thành.
Tình trạng mất thị lực hoặc thị lực yếu đi ở người lớn tuổi sẽ được cải thiện nếu như họ bổ sung một lượng đầy đủ vitamin A theo nhu cầu. Ngoài ra, beta carotene còn được biết đến như một chất quan trọng để làm giảm các bệnh về tim mạch do ức chế quá trình oxy hóa lipoprotein – nguyên nhân hàng đầu gây ra xơ vữa thành mạch.
Còn rất nhiều tác dụng tích cực khác mà beta carotene mang lại cho cơ thể con người, chẳng hạn như: hỗ trợ điều trị các bệnh xơ nang, gan, tuyến tụy, dạ dày, bệnh hen suyễn do vận động, viêm khớp, tăng huyết áp,… Đối với một số bệnh nhân đang điều trị các bệnh mãn tính hoặc bất kỳ bệnh lý nào khác, cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên môn về lượng vitamin A phù hợp để tránh các rắc rối về sức khỏe.
2. Đối với phụ nữ mang thai
Vitamin A rất cần thiết cho phụ nữ mang thai. Đây là loại vitamin đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển và hoàn thiện các cơ quan của thai nhi như: tim, phổi, gan, thận, xương, mắt, hệ thần kinh.
Đồng thời, đây cũng là chất giúp duy trì thị lực, chống nhiễm trùng, hỗ trợ phục hồi vết thương sau sinh nở, tăng hệ miễn dịch và giúp chất béo trong cơ thể được chuyển hóa nhanh chóng.
Lượng beta carotene khuyến nghị trung bình hằng ngày cho phụ nữ mang thai là 770 mcg. Đa phần, vitamin A đều xuất hiện trong chế độ ăn uống bình thường của con người, bao gồm các thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật lẫn động vật. Hầu như có rất ít người mắc phải tình trạng thiếu vitamin A. Chính vì thế, phụ nữ mang thai không nên bổ sung quá nhiều các thực phẩm giàu vitamin A để tránh trường hợp thai nhi bị khuyết tật hoặc ngộ độc gan liều cao.
Phụ nữ mang thai nên bổ sung beta carotene từ các nguồn thực phẩm tự nhiên như: sữa, trứng, gan động vật, các loại rau xanh, các quả màu vàng, cam như: đu đủ, cà rốt, khoai lang, xoài,… Hạn chế sử dụng các sản phẩm bổ sung gấp đôi lượng vitamin khuyến cáo mà không tham khảo ý kiến của bác sĩ dinh dưỡng trước đó.
3. Đối với trẻ nhỏ
Beta carotene giúp phát triển thị lực ở trẻ em, giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh về mắt như: khô mắt, khô giác mạc, sẹo giác mạc hoặc thậm chí là mù vĩnh viễn. Đồng thời, tiền chất vitamin A này còn hỗ trợ bảo vệ làn da, nâng cao hệ miễn dịch, giảm thiểu tỷ lệ bệnh tật và tử vong ở trẻ em, đảm bảo sự phát triển trí não toàn diện của trẻ.
Đặc biệt, đối với những trẻ em khi mắc bệnh sởi, nếu thiếu vitamin A sẽ khiến bệnh nặng hơn, khiến các cơn sốt tăng lên và tình trạng tiêu chảy cũng diễn ra nhiều hơn. Nên cung cấp cho trẻ một lượng vitamin A phù hợp để giảm thiểu nguy cơ tử vong ở trẻ mắc bệnh sởi.
Ngoài ra, vitamin A còn làm tăng sự hấp thụ của kẽm – một chất đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của trẻ. Nếu thiếu kẽm, trẻ em có thể sẽ gặp các tình trạng sau: rối loạn giấc ngủ, chậm phát triển thể lực, giảm trí nhớ, tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm khuẩn, viêm lưỡi, vết thương chậm lành,…
Một mẹo nhỏ là bạn nên sử dụng beta carotene cùng với một ít chất béo, đơn giản nhất là chế biến các thực phẩm giàu beta carotene thành những món xào, để ruột non hấp thụ tối đa dưỡng chất này.
III. Những thực phẩm giúp bổ sung beta carotene
1. Cà rốt
Cà rốt là một loại quả rất giàu hàm lượng beta carotene và carotenoid, không chỉ giúp tạo nên sắc cam đặc trưng của loại thực phẩm này mà còn giúp cải thiện các vấn đề sức khỏe khác. Nửa cốc cà rốt có thể đáp ứng tới 73% nhu cầu vitamin A của hằng ngày của một người.
Tăng cường thị lực cũng như bảo vệ sức khỏe đôi mắt là một trong những tác dụng tiêu biểu nhất của cà rốt. Trong cà rốt có chứa chất chống oxy hóa như lutein và đặc biệt là vitamin A, có tác dụng loại bỏ các gốc tự do xấu, bảo vệ mắt khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời, hạn chế nguy cơ thoái hóa điểm vàng, giảm thị lực do tuổi tác,…
Sử dụng cà rốt thường xuyên trong chế độ ăn uống hằng ngày của mình không chỉ giúp bạn thêm tinh mắt, mà còn khiến làn da được trẻ hóa, hạn chế sự xuất hiện của các nếp nhăn. Đồng thời, carotenoid có trong cà rốt còn kết hợp với anthocyanin – một chất chống oxy hóa mạnh, giúp giảm nguy cơ mắc ung thư cũng như bệnh tim mạch hiệu quả.
2. Dưa lưới
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, trong 250mg dưa lưới chứa tới 40% lượng vitamin A cơ thể cần mỗi ngày. Cũng giống như cà rốt, dưa leo chứa rất nhiều chất chống oxy hóa như: lutein, zeaxanthin, vitamin C, cryptoxanthin và đặc biệt là beta carotene, không chỉ làm chậm quá trình lão hóa do loại bỏ các gốc tự do xấu mà còn giúp cơ thể ngăn ngừa ung thư hiệu quả.
Bên cạnh đó, beta carotene có trong dưa lưới còn có tác dụng bảo vệ tim mạch, tăng cường thị lực cũng như rất tốt cho phụ nữ mang thai. Vitamin A cũng là một trong những yếu tố giúp cơ thể hấp thụ sắt và kẽm một cách nhanh chóng. Sắt giúp tạo ra hồng cầu, đảm bảo lưu lượng máu trong cơ thể luôn được ổn định, khiến da hồng hào, tránh tình trạng da nhợt nhạt và thiếu sức sống.
3. Bí đỏ
Bí đỏ rất giàu hàm lượng beta carotene, khi vào cơ thể được chuyển đổi thành vitamin A, cung cấp nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.
100g bí đỏ nấu chín sẽ cung cấp cho cơ thể 4570mcg beta carotene, chiếm khoảng 42% hàm lượng beta carotene được khuyến nghị hằng ngày cho cơ thể của một người trưởng thành.
Vitamin A kết hợp cùng các loại vitamin C, E cùng một số chất chống oxy hóa có trong bí ngô như: lutein và zeaxanthin, giúp ngăn ngừa ung thư, tăng cường hệ thống miễn dịch, nâng cao sức khỏe đôi mắt, bảo vệ làn da, tăng cường sức khỏe tim mạch,…
Đồng thời, bí ngô cũng chứa rất ít hàm lượng đường tự nhiên và cholesterol, rất tốt cho những người mắc bệnh tiểu đường hoặc có vấn đề về huyết áp.
4. Khoai lang
Tiền vitamin A là chất có rất nhiều trong khoai lang. Theo đó, trong 100g khoai lang nướng sẽ chứa khoảng 11500 mcg beta carotene, cung cấp đầy đủ lượng vitamin A theo khuyến nghị.
Lượng beta carotene có trong khoai lang vàng sẽ cao hơn các loại khoai lang trắng hay tím. Ngược lại, một số chất chống oxy hóa có trong khoai lang tím như anthocyanin,… sẽ giúp cơ thể giảm thiểu nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt hoặc ung thư phổi.
Bổ sung khoai lang vào khẩu phần ăn hằng ngày, không chỉ giúp cải thiện bệnh tiểu đường, tăng cường thị lực mà còn có thể giúp bạn giảm cân tuyệt vời.
Bạn có thể chế biến khoai lang với một ít chất béo hoặc cũng có thể ép lấy nước để ruột non hấp thụ beta carotene một cách nhanh chóng nhất.
5. Ớt chuông đỏ
Ớt chuông đỏ chứa gấp 9 lần lượng carotene và gấp 2 lần lượng vitamin C so với ớt chuông xanh và vàng. Đồng thời, ớt chuông cũng chứa rất nhiều vitamin A và C cùng chất chống oxy hóa như axit para coumaric, lutein, quercetin,… có tác dụng ngăn ngừa lão hóa, giảm nguy cơ mắc ung thư cũng như tăng cường sức khỏe tim mạch hữu hiệu.
Ngoài ra, ớt chuông đỏ còn được biết đến như một loại thực phẩm giúp hỗ trợ hấp thu sắt, giảm nguy cơ thiếu máu do có chứa hàm lượng lớn vitamin A và C. Vì thế, nên bổ sung loại thực phẩm này vào chế độ ăn uống lành mạnh của mình để cơ thể nhận được nhiều lợi ích sức khỏe nhất nhé!
6. Rau xà lách
Tuy là rau xanh nhưng hàm lượng beta carotene có trong loại thực phẩm này cũng không không thua kém so với các loại củ quả trên.
Tiền vitamin A và vitamin A đều là những chất được tìm thấy trong rau xà lách. Đồng thời, loại rau này còn chứa rất nhiều các vitamin, khoáng chất thiết yếu khác giúp ổn định huyết áp và bảo vệ sức khỏe tim mạch hiệu quả.
Trong 1g xà lách sẽ có khoảng 52 mcg beta carotene, cùng các chất như omega 3, axit folic, sắt,… rất tốt cho mắt và sức khỏe hệ tiêu hóa.
7. Bông cải xanh
Bông cải xanh (súp lơ xanh) là một trong những loại rau củ chứa rất nhiều tiền vitamin A và vitamin A. Không chỉ giúp bổ mắt, sáng da, mà bông cải xanh còn là thực phẩm “thải độc” tuyệt vời, giúp bạn thanh lọc và detox cơ thể một cách chuyên sâu.
Trong 100g bông cải xanh, cơ thể sẽ được cung cấp khoảng 929 mcg beta carotene, chiếm khoảng 9% nhu cầu vitamin A khuyến nghị hằng ngày.
Bên cạnh đó, bổ sung bông cải xanh thường xuyên vào chế độ ăn uống hằng ngày của bạn có thể giúp cân bằng quá trình trao đổi chất, giảm hàm lượng cholesterol xấu, tăng cường hệ miễn dịch, hạn chế nguy cơ mắc ung thư do có chứa hàm lượng isothiocyanates cao cùng các vitamin A, C, E.
IV. Những lưu ý khi bổ sung beta carotene
Tuy mang lại nhiều lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe nhưng không phải cũng biết cách bổ sung beta carotene hợp lý. Dưới đây là một số lưu ý khi bổ sung tiền vitamin A cho cơ thể để đạt được lợi ích sức khỏe tốt nhất:
- Không nên bổ sung một lượng beta carotene vượt quá 200mg mỗi ngày.
- Ở mỗi độ tuổi và giới tính khác nhau, lượng beta carotene cần thiết nạp vào cơ thể cũng khác nhau.
- Đối với phụ nữ mang thai, cho con bú, trẻ em hoặc một số bệnh nhân đang điều trị, cần phải tham khảo ý kiến của bác sĩ dinh dưỡng chuyên môn, tránh việc tự ý gấp đôi bổ sung gấp đôi lượng vitamin đang dùng.
- Nên hấp thụ beta carotene từ các thực phẩm có nguồn gốc tự nhiên như rau củ quả, trái cây,…
Dù là thiếu hay thừa beta carotene, cơ thể cũng sẽ gặp phải những hệ lụy xấu về sức khỏe. Một trong số đó là những dấu hiệu như: thị giác suy yếu, giảm khả năng miễn dịch, xuất hiện các vấn đề về da (viêm da, vàng da, da khô, mụn trứng cá,…).
Trẻ em nếu thiếu vitamin A cũng sẽ chậm lớn và không phát triển trí não. Phụ nữ mang thai nếu thiếu hoặc thừa vitamin A cũng sẽ khiến thai nhi bị khuyết tật cũng như ảnh hưởng trực tiếp đến sự hoàn thiện các cơ qua của thai nhi.
Do đó, hãy tìm hiểu thật kỹ để bổ sung một lượng beta carotene phù hợp, bạn nhé!
Như vậy, Journey Juice đã giúp bạn hiểu rõ hơn về beta carotene cũng như vai trò của tiền chất vitamin A này đối với cơ thể con người. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào cần được giải đáp, đừng ngại ngần mà hãy liên hệ ngay với Journey Juice nhé!
